Araştırmacı ve yazar Brené Brown, “Mükemmeliyetçilik, elinizden gelenin en iyisini yapmaya çalışmakla aynı şey değildir” diyor ekliyor “Mükemmellik, sağlıklı başarı ve büyüme ile ilgili değildir.” Çocukluğumuzdan bu yana “mükemmel” olmamız ya da yaptığımız işi “mükemmel” yapmamız gerektiği öğretildi; hepimiz bunu bir şekilde deneyimledik. Bilinç seviyemiz ve bu konuda yapılan araştırmalar arttıkça aslında mükemmeliyetçiliğin üzerimizde baskı yaratan bir olgu olduğunu görüyoruz. Uzmanlar artık mükemmelliğin peşinde olmak yerine ilerlemeye odaklanmanın gelişim kaydetmek için daha sağlıklı bir yol olduğunu ifade ediyorlar. Sürekli bir “mükemmel olma” hali yerine sürekli öğrenen ve büyüyen varlıklar olduğumuzu kabul edip bu yönde ilerlemek yaşamlarımızı iyileştirmenin, baskı hissetmeden gelişmeye çalışmanın sağlıklı bir yoludur.

Yeni bir şeyler öğrenmek göz korkutucu olabilir çünkü aklımıza yine “Bu işi mükemmel yapmalıyım” düşüncesi gelir ve öğrenme girişimlerinde uzun vadeli hedeflere bakmak bunaltıcı olabilir. Bunun yerine ilerlemeye odaklanmak öğrenen bireyin uzun vadeli hedeflere stresle odaklanarak kendi üzerinde bir baskı kurmasını engelleyebilir. Uzun bir merdivenin dibinde olduğumuzu düşünelim. Merdivenin en tepesi çok uzak, ulaşılması güç, aşılmaz gibi görünebilir ama bunun yerine hemen önünüzdeki merdiven basamağına odaklanmak, yolun her adımını daha kolay ulaşılabilir, yönetilebilir ve mümkün kılar; farkına bile varmadan adım adım artan ilerleme sizi hedefinize ulaştırır. Sürekli gelişme için çabalayarak, mevcut becerilerinizi ilerleterek, en iyi, mükemmel olmanın imkânsız baskısı olmadan devam edebilirsiniz.
Mükemmeliyetçilik kendini farklı şekilde gösterebilir ve sadece mükemmeliyetçilik özelliğine sahip olduğumuzu bilmek yeterli değildir; onlara neden sahip olduğumuzu da belirlememiz gerekir. Genellikle mükemmelliğe olan bağımlılık korku duygusuna bağlıdır. Örneğin, İki cümlelik bir e-postayı yazmak için çok fazla zaman harcamak başarısızlık ya da onaylanmama korkusuyla oluşan mükemmeliyetçiliktir. Önemli görevleri ertelemek de mükemmeliyetçiliktir çünkü muhtemelen yeterince zeki, yetenekli veya mükemmel bir iş yapacak kadar bilgili olmadığınızı düşünüyorsunuz. Bireysel ilişkiler ya da olaylar üzerinde sıkı kontrole sahip olmak ve işkolik olmak da mükemmeliyetçiliğin belirtileridir. Bundan kurtulmak için zihniyetimizi değiştirmek önemlidir ama önce kendi mükemmeliyetçi davranışlarımızı tanımlamamız ve bunları neden yaptığımızı keşfetmemiz gerekir.
Mükemmel olmaya çabalamak yerine ilerleme zihniyetini hayatımıza daha fazla entegre etmek için neler yapabiliriz?
Üzerinizde baskı yaratan mükemmeliyetçilik huyunuz varsa bunu ilerleme zihniyetiyle değiştirmek bir gecede gerçekleşmez ancak aşağıdaki gibi tutumları benimsemek bizde giderek bir farkındalık sağlayacaktır:
• Başarısızlıkları kabul edebilmek
Başarısızlık, denemenin kaçınılmaz bir parçasıdır. Büyümek için bir basamak taşıdır. Ünlü film yapımcısı Charlie Kauffman, başarısızlığı farklı şekilde görüyor, “Başarısızlık bir onur nişanıdır” diyor. Bir eylemin sonucunda başarısızlığı göze almak cesur bir eylemdir ve bu cesaret takdir edilmeyi hak eder. Başarısızlığı bekleyip kucaklayarak, gösterdiğimiz çaba ve ilerlemeye odaklanıyor ve ilerleme zihniyetini güçlendiriyoruz.
• Yavaşlamak
Göz korkutucu nihai bir hedefe gözünü dikmek yerine adım adım ilerleyebileceğimiz, gerektiğinde yavaşlayıp molalar vereceğimiz, ilerlemeyi ön planda tutan bir hedefi seçebiliriz. Adımlarımız küçük küçük de olsa bizi hedeflediğimiz yere götürecektir.
• Küçük de olsa zaferleri kutlamak
Başardığınız adımlar sonrası kendinizi motive etmek için minik kutlamalar yapmak gerçekleştirmiş olduğunuz küçük zafer için kendinizi takdir etmenizi ve motive olmuş bir biçimde yola devam etmenizi sağlar. Kutlamanın tüm arkadaşlarınızla bir parti olması gerekmez. Küçük adımları kutlayarak, zihniyetimizi mükemmeliyetçilikten ve başarılı/başarısız zihniyetinden uzaklaştırabilir ve ilerleme zihniyetine doğru ayarlayabiliriz. Yazmakta olduğunuz kitabın ilk bölümünü bitirdiniz mi? Kutlayın! Bu hafta beş yeni işe mi başvurdunuz? Kutlayın!
• İki adım ileri, bir adım geri kuralını benimsemek
İlerleme genellikle bir merdivenden yukarı, yukarı, yukarı, sabit bir hızda yürümek gibi doğrusal olarak izlenir fakat nadiren bu şekilde sorunsuz bir şekilde devam eder. Çoğu zaman tökezleriz, düşeriz. Bunun böyle olacağı bilinciyle ilerlemek düştüğümüz zamanlarda daha çabuk toparlanmamızı sağlar.