Etkin Dinleme Nedir ve Neden Önemlidir?

Etkin dinleme, iletişim sürecinin önemli bir parçasıdır. Dinleme, dinamik bir süreçtir; duruşta ve ifadelerde algılanabilir dikkat ve ilgi anlamına gelir. Dinleyici tarafından bir mesaj tam olarak duyulup saklanana kadar iletişim gerçekleşmemiş olur. Konuşma ve dinleme birlikte yürür ve sözlü iletişim düzgün dinleme olmadan etkili olamaz. Dinlemek kasıtlı bir çabadır ve duymaktan çok daha fazlasıdır. Söylenenlerin tam anlamını almayı gerektirir.

Nasıl etkin dinlenir? Dinleme becerilerinizi geliştirmenin yolu “aktif dinleme” pratiği yapmaktır. Bu sadece duyduğunuz kelimeleri değil, iletilen mesajın tamamını duymak için bilinçli bir çaba sarf etmenizdir. Etkili bir şekilde dinlemek beceri, kişisel motivasyon ve pratik gerektirir. Etkin dinleme, konuşmacının nasıl söylendiğinden çok, ne söylediğine odaklanmaktır.

Dinlemek, duymaktan hangi anlamda farklıdır?

• Dinlemek aktif bir süreçken duymak pasif bir faaliyettir.
• Dinlemek bilinçli çaba, konsantrasyon ve ilgi gerektiren, işitme zahmetsiz bir etkinliktir. 

Etkin dinleme, bilinçli çaba ve keskin bir zihin gerektirir. Etkin dinlemekte olan bir kişi, yeni fikirlerin ve bilgilerin akışının farkındadır.

Etkin dinlemek neden önemlidir?

• İletişim becerilerinizi geliştirmek istiyorsanız etkin bir şekilde dinlemeyi öğrenmelisiniz. Etkin dinleme size avantaj sağlar ve konuşurken sizi daha etkileyici kılar. Bir iş insanının iş hayatında ayakta kalabilmesi için güçlü iletişim becerilerine ihtiyacı vardır. Bu, ancak iletişimin tüm alanlarında, yani yazma, okuma, konuşma ve özellikle dinleme gibi süreçler etkili kullanılarak başarılabilir.

• Yeni bilgi ve fikirleri etkili bir biçimde edinebilmek özellikle iş dünyasında önemlidir. Bir iş insanı çeşitli kaynaklardan her an bilgi ve fikir almak durumundadır. Eğitmeninden eğitim alır, üstlerinden talimat alır, ekip arkadaşlarından fikir alır, vs. Tüm bu faaliyetleri etkin olarak gerçekleştirmek istiyorsa iyi bir dinleyici olması gerekir. 

• Kanıt ve varsayımları sorgulamak ve test etmek için gereklidir. Yine özellikle iş ortamında sağlam bir biçimde ayakta kalabilmek için iyi bir analitik beceri gerekir. İyi bir dinleyici ise bunu gerçekleştirmekte pek zorlanmaz. Konuşan kişinin mesajı çoğunlukla gerçeklerden yani doğrulanabilir verilerden ya da fikirlerden yani çıkarımlardan meydana gelir. İyi bir dinleyici, bu gerçekleri ve düşünceleri test edip konuşmacıyı sorgulayabilir. Bu yolla söylenenleri analiz etmiş olur.

Ayrıca, etkin dinleme sayesinde

1. Çevremizdeki insanları ve dünyayı daha iyi anlar hale geliriz.
2. Toplumda bir birey olarak gelişimimiz ve hayatta kalmamız için çok önemlidir.
3. İlişkiler konuşma becerilerinden çok dinleme becerilerine bağlıdır.
4. Etkin bir dinleyici, sorunlarla başa çıkmak için kendini daha iyi konumlandırabilir.

     Dinlemenin Dört Adımı şu şekilde ifade edilebilir:

1. İşitme: Sürecin ilk adımı olan bu aşamada dinleyici, mesajı duyduğundan emin olmak için dikkat etmelidir.
2. Yorumlama: Dinleyicinin anlatılanları doğru yorumlayamaması yanlış anlamalara yol açabilir. İnsanlar bazen farklı deneyim, bilgi, kelime bilgisi, kültür ve tutumlar sebebiyle duyduklarını farklı şekilde yorumlarlar.
3. Değerlendirme: Değerlendirme sürecinde dinleyici, aldığı bilgilerle ne yapacağına karar vermelidir. Bu aşamada verilen kararlar, dinleme sürecinin çok önemli bir parçasıdır.
4. Yanıt verme: Bu, konuşmacının dinleyicinin mesajı alıp almadığını ve tepkisinin ne olduğunu bilmesini sağlayan sözlü veya görsel bir tepkidir.

Etkin dinleme becerisi nasıl sağlanır?

• Konuyu iyi kavrayın ve anlayın.
• İletişim esnasında sakinliğinizi koruyun. Öfkenize yenilmeyin zira öfke iletişimi engeller. 
• Yeni fikir ve bilgileri kabul etmeye açık olun.
• Not alın. 
• Boş zamanda konuşmayı analiz edin ve değerlendirin.
• Konuşmacının fikirlerini yeniden ifade edin ve özetleyin.
• Soru sorun. Bu, konuşmacının söylediklerini ne kadar iyi anladığınızı ve dinlediğinizi gösterir.
• Dikkatinizi dağıtmayın. 
• Konuşmacının yerine geçin, yani kendinizi konuşmacının yerine koyun ve olayları onun bakış açısından gözlemleyin. Bu, karşılıklı bir anlayış ortamı yaratmaya ve etkili bir fikir alışverişi geliştirmeye yardımcı olacaktır.